معرفی گزارش آموزش در یک نگاه
گزارش آموزش در یک نگاه، یکی از گزارشهای معتبری است که توسط OECD در حوزه آموزش بهصورت سالیانه منتشر میشود. این گزارش به ارائه آمار، بررسی سیاستها و روندهای بخشهای مختلف آموزش در جهان و بهخصوص کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی میپردازد. دریکی از بخشهای این گزارش (بخش 6B) به بررسی آمار و شاخصهای آموزش بینالملل توجه شدهاست و بیان میکند که بیشترین درصد (67 درصد) دانشجویان بینالملل از کشورهای درحالتوسعه هستند. 3 درصد از این دانشجویان از کشورهای با درآمد سطح پایین (LICs)، 26 درصد از کشورهای با درآمد سطح متوسطِ رو به پایین (LMICs) و 38 درصد از کشورهای با درآمد متوسطِ رو به بالا (HICs) هستند. در شکل زیر درصد دانشجویان بینالملل هر کشور بر اساس سطح درآمد کشورشان نشان دادهشده است. برای مثال حدود 30 درصد دانشجویان بینالملل کشور کره جنوبی از کشورهای با درآمد سطح متوسط رو به پایین هستند.
در ادامه گزارش به دلایل تحصیل دانشجویان در خارج و جذب دانشجوی بینالملل توسط کشورها میپردازد؛ و علاقهمندی دانشجویان به تحصیل در خارج را به دلایل زیر میداند.
- دسترسی به آموزش باکیفیت
- کسب مهارتهای جدید و نزدیکی به بازار کار بهتر
- ارتقای احتمال پیدا کردن شغل در بازارهای کار جهانی
- کسب دانش در مورد جوامع و فرهنگهای دیگر و افزایش مهارتهای زبانی
همچنین مزایای کشورهای میزبان را از جذب دانشجویان بینالمللی را بهطور عمده ویژه اقتصادی میداند.
- کمک به عملکرد نظام اقتصادی و نوآوری کشورها
- تأمین مالی دانشگاهها
- حضور در بازار کار داخلی کشورها
- افزایش ذخیره نخبگانی جامعه و جبران کمکاریهای نظام آموزشی
- کاهش تأثیر بالا رفتن سن جمعیت مولد اقتصادی و تأمین نیروی کار در آینده
در مورد کشورهای مهاجرفرست اما علاوه بر اشاره به معایبی که خروج نخبگان میتواند برای آنها داشته باشد به ذکر منافع حضور آنها در کشورهای دیگر نیز میپردازد.
- جذب دانش، بهروزآوری فناوری و ظرفیتسازی در کشور خود از طریق برگشت به کشور خود و یا ایجاد شبکه قوی ارتباطی (مزایای دیاسپوریایی)
- کسب دانش ضمنی از دیگران، دانشی که تنها از طریق تماس مستقیم و از نزدیک ممکن است
- همکاریهای بینالمللی مؤثرتر از همکاریهای با کشورهای مجاور و همزبان است
- برنامهریزی در راستای جهتدهی و اولویتگذاری آینده علمی کشور
در ادامه گزارش با اشاره به اینکه تعداد دانشجویان بینالمللی در بیست سال اخیر سالیانه 5.5 درصد رشد داشته و کشورهای آرژانتین، استرالیا، نیوزلند، انگلستان و آمریکا بیشترین جذب را داشتهاند، به تأثیرات بحران جهانی بیماری همهگیر کووید 19 میپردازد و تأثیر آن را بر دانشجویان بینالمللی حوزه OECD (3.9 میلیون نفر) منفی میداند.
ازجمله سیاستهای کشورها برای افزایش جذب دانشجویان بینالمللی، تخصیص بودجه به دانشگاههایی که به سمت اجرای سیاستهای بینالمللی شدن حرکت کنند و تعیین معیارهایی برای ارزیابی کیفیت و اثرگذاری دانشگاه است. مهمترین جامعه هدف دانشجویان بینالمللی، دانشجویان پیش دکتری و محققان تازهکار هستند. میتوان نسبت ثبتنام به مقطع تحصیلی را بهصورت معمول اینگونه بیان کرد.
- مقطع لیسانس کمتر از همه است و حداکثر تا 15 درصد است.
- مقطع کارشناسی ارشد بیشترین تعداد را دارد و بیش از دوسوم از دانشجویان را شامل میشوند.
- مقطع دکتری و سطوح مشابه هم حدود 20 درصد است.
در شکل زیر نسبت دانشجویان بینالملل در هر مقطع تحصیلی در کشورهای مختلف نشان دادهشده است.
اگرچه بیشترین جمعیت دانشجو در کشورهای OECD است اما در بیست سال اخیر کشورهای غیر OECD 7 درصد رشد داشته و از حدود 23 درصد به 31 درصد رسیده است. در شکل زیر میزان رشد دانشجویان بینالملل در کشورهای OECD با کشورهای دیگر مقایسه شده است.
در ادامه، گزارش به جزئیات آماری کشورهای مبدأ و مقصد مهاجران، رشتههای تحصیلی و نسبت حضور زنان در این رشتهها میپردازد.
در آخر نیز تعریفی کاربردی و مفید از دو واژه مشابه دانشجویان خارجی (foreign students) و دانشجویان بینالمللی (international students) ارائه میدهد.
- دانشجویان خارجی: دانشجویانی که شهروندی یک کشور را ندارند ولی ممکن است زمان زیادی در کشور میزبان زندگی کرده باشند و یا حتی در آن کشور متولد شده باشند.
- دانشجویان بینالمللی: دانشجویانی که برای تحصیل کشور خود را ترک کرده و وارد کشور دیگری میشوند. دانشجویان بینالمللی دارای اقامت دائم کشور میزبان نبوده و مدارک تحصیلی و آموزشی مقاطع پایینتر را در کشور میزبان دریافت نکردهاند.
درواقع بهطور خلاصه میتوان دانشجوی بینالمللی را بخشی از دانشجویان خارجی دانست. از این نظر کشورهایی که قوانین مهاجرتی آسانتری دارند و بهراحتی به خارجیان اقامت دائم، تابعیت و شهروندی میدهند آمار دانشجویان بینالمللی دقیقتری دارند. بدین ترتیب این گزارش با نقد آمارهای مختلف، متفاوت و مبهم در مورد میزان دانشجویان بینالمللی و خارجی بر ضرورت دستیابی به تعریفی واحد از دانشجویان و معیاری مشخص برای مقایسه کشورها در مورد میزان جذب دانشجوی بینالمللی تأکید میکند.
منبع یادداشت بالا، سایت OECD است متن اصلی این گزارش را در زیر میتوانید دریافت کنید